Η Φιλοσοφία του Ηράκλειτου

Αν γυρίσουμε το βλέμμα μας στον Ήλιο και κλείσουμε τα μάτια, θα νομίζουμε ότι ο Ήλιος είναι σκοτεινός. Αν πάλι τα ανοίξουμε θα μας τυφλώσει και τα μάτια μας θα κλείσουν. Ο Ήλιος είναι όντως μπροστά μας, αλλά το φως του είναι πολύ δυνατό για τα μάτια μας. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τον Ηράκλειτο. Ή τα βλέπουμε σκοτεινά ή τα μάτια μας είναι κλειστά αν προσπαθήσουμε να μελετήσουμε τη φιλοσοφία του απροετοίμαστοι.

Όταν μιλούσε ήταν αινιγματικός, αντιφατικός. Συμμορφώθηκε με την αρμονία της ζωής που βασίζεται στην αντίφαση. Η ίδια η ζωή είναι μία αντίφαση. Είναι οι δύο στήλες. Ο Ηράκλειτος χρησιμοποίησε αυτή την αντίφαση για τη φιλοσοφία του, διότι ήθελε να συμμορφωθεί με την Παγκόσμια Αρμονία, ήθελε να ανοίξει τις πόρτες της ζωής, αλλά η ζωή πηγάζει από την αντίθεση.Η ζωή δεν είναι λογική, είναι Λόγος. Λογική είναι ο δρόμος που οδηγεί στην αλήθεια. Λόγος είναι η ίδια η αλήθεια. Ζωή, για τον Ηράκλειτο, σημαίνει και θάνατος. Αν δεν υπήρχε ο θάνατος, ο άνθρωπος δεν θα χρησιμοποιούσε τη λέξη «ζωή». Η ζωή υπάρχει επειδή υπάρχει και ο θάνατος. Είναι το ίδιο πράγμα από την άλλη του πλευρά. Είναι οι δύο στήλες του Ναού μας. Δεν έχει ούτε αρχή ούτε τέλος διότι είναι ένας κύκλος. Οι εποχές αλλάζουν και επανέρχονται. Το φως εναλλάσσεται με το σκοτάδι. Αν δεν υπήρχε σκοτάδι δεν θα καταλαβαίναμε τι σημαίνει φως.Όταν φοβόμαστε την αντίφαση φοβόμαστε την ίδια τη ζωή. Είμαστε υποχρεωμένοι να διαλέγουμε πάντοτε κάτι αφήνοντας το άλλο κατά μέρος. Αυτό όμως υπάρχει, έστω και εάν εμείς το έχουμε προσωρινά απορρίψει. Είναι σαν να θέλουμε να έχουμε νομίσματα με μόνον μία όψη. Μπορεί να μην βλέπουμε την άλλη, αλλά αυτή υπάρχει. Απλά κρυβόμαστε.Να γιατί θεώρησαν τον Ηράκλειτο αινιγματικό, αντιφατικό και σκοτεινό. Διότι κοιτούσε τα πράγματα και από τις δύο όψεις. Οι οποίες αποτυπώνονται στο Ναό μας με τις δύο στήλες. Έλεγε ότι όταν αγαπάς, ταυτόχρονα μισείς. Όταν αγαπάς απλά το νόμισμα δείχνει την μία του πλευρά. Πώς αλλιώς θα ξεχώριζε η αγάπη εάν δεν υπήρχε και το μίσος?Θα μπορούσαμε να πούμε «άσε τους άλλους να μισήσουν ή να μισηθούν για να καταλάβουν τι σημαίνει αγάπη». Ή «άσε τους άλλους να θυμώσουν για να καταλάβουν τί σημαίνει γαλήνη». Ή και «άσε τους άλλους να έχουν κλειστά τα μάτια για να κατανοήσουν τι σημαίνει φως, μόλις τα ανοίξουν».

Δεν υπάρχει μεγαλύτερη επιτυχία σε καμμία άλλη μέθοδο, από αυτήν που προτείνει να εξωτερικεύσουμε ό,τι αισθανόμαστε, προκειμένου να το δούμε κατάματα και έτσι να δούμε το πόσο αξίζει. Τότε ίσως αποφασίσουμε εάν θα το απορρίψουμε ή όχι. Αγαπάμε διότι θέλουμε να κρύψουμε την άλλη πλευρά που είναι το μίσος. Αν αφήσουμε όμως να φανεί μέσα μας και η πλευρά του μίσους που κρύβουμε, τότε θα δούμε την αρνητική του αξία, και θα αναβαθμίσουμε την άλλη πλευρά που είναι η αγάπη. Θα έρθει η γαλήνη, το νόμισμα θα γυρίσει από την άλλη πλευρά. Τότε θα έχουμε περάσει πέρα από τις δύο στήλες αναζητώντας την Τρίτη στήλη, εκείνη της αρμονίας.Το βαθύτερο νόημα του Ηράκλειτου ήταν ότι τα πάντα εξελίσσονται μέσα από την αντίφαση. Έχουμε εκπέσει ως άνθρωποι από την προαιώνια αρχή της μονάδας, στον κύκλο της δυαδικότητας. Η είσοδός μας στο Ναό μας σηματοδοτεί ακριβώς αυτό το γεγονός, διότι πριν από κάθε πορεία εσωτερική οφείλουμε να γνωρίζουμε πού βρισκόμαστε. Οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι βρισκόμαστε παγιδευμένοι τον κόσμο της δυάδας. Δεν μπορούμε να μπούμε στο ίδιο ποτάμι δύο φορές. Το ποτάμι ρέει και έχει αλλάξει. Αλλά και εμείς όταν θα θελήσουμε να ξαναμπούμε, θα είμαστε αλλαγμένοι. Δεν μπορούμε να ζήσουμε την ίδια στιγμή δύο φορές, διότι τα πάντα εξελίσσονται. Οφείλουμε να κοιτάμε μπροστά και όχι πίσω. Οφείλουμε να αφήνουμε πίσω κάθε μας λάθος, διορθώνοντάς το, και προχωρώντας μπροστά. Η Τρίτη στήλη της αρμονίας μας περιμένει.Τα πάντα ζουν από την αλλαγή. Τα Ηλιοστάσια και οι Ισημερίες που εορτάζουμε 4 φορές το χρόνο, αυτό ακριβώς μας διδάσκουν. Το ηλεκτρικό ρεύμα υπάρχει από την εναλλαγή των δύο πόλων. Ο άνθρωπος γεννιέται από την ένωση του αρσενικού και του θηλυκού. Η θυσία κάθε απόλαυσης, θα φέρει μία άλλη.Ο Ιησούς σηματοδότησε τη δυαδικότητα αυτή με τη σταύρωσή του. Ο σταυρός είναι και αυτός ένα σύμβολο δυαδικότητας με τα δύο σκέλη του. Η οριζόντια πλευρά του είναι η ζωή μας. Η κάθετη είναι η μύηση. Εκεί όπου αυτά θα συναντηθούν θα ανθίσει το ρόδο.Όταν αγαπάς τον εχθρό σου, τον αναγκάζεις να γυρίσει το νόμισμα από την άλλη πλευρά, εκείνη της αγάπης την οποία εκείνος δεν βλέπει.Η πρώτη προϋπόθεση για να γνωρίσουμε την αρμονία είναι να γνωρίσουμε τη κίνηση. Η δεύτερη είναι να κανονίσουμε την φορά της κίνησης, πάνω ή κάτω. Ο μυημένος δρά, κινείται. Με τη διαφορά όμως ότι ως μυημένος επιλέγει το δύσκολο δρόμο της κίνησης προς τα άνω.Με τις σκέψεις αυτές ο Ηράκλειτος θέλησε να μας δώσει το βαθύτερο νόημα της φιλοσοφίας του που είναι η εξέλιξη, η κίνηση ανάμεσα σε δυο πόλους, κι όπως εμείς οι Τέκτονες θα λέγαμε, ανάμεσα σε δύο στήλες. Θέλησε να μας επισημάνει ότι το θείο φως που υπάρχει μέσα μας από τη δημιουργία μας συγκρούεται με το σκοτάδι της άγνοιάς μας που επίσης υπάρχει από την πτώση της ανθρώπινης πνευματικότητας. Και αυτή η κίνηση είναι δική μας υποχρέωση. Όμως μεγαλύτερη υποχρέωση είναι η επιλογή της κίνησης προς την Αλήθεια και το φως, σε αντίθεση με τη πλάνη και το σκοτάδι που παραμονεύει σε κάθε επιλογή μας.
 
Share: